Badanie EEG, czyli badanie czynności bioelektrycznej mózgu.

Dziś o zapisie prawidłowym. EEG to badanie nieinwazyjne, niedające żadnych skutków ubocznych, może więc być wykonywane w każdym wieku i tak często, jak tylko jest to potrzebne.

Badanie EEG można zatem wykonywać komercyjnie, bez skierowania od lekarza.

Mózg pracuje całą dobę. Nawet gdy śpimy, wytwarza fale mózgowe, tyle tylko, że wolniejsze. Pisałam już na ten temat w jednym z moich poprzednich artykułów. Czynność mózgu zmienia się z wiekiem. Inny zapis jest normą dla dziecka, a inny dla osoby dorosłej.

Czynność mózgu ustaje dopiero w momencie jego śmierci, dlatego badanie EEG jest jednym z badań niezbędnych do stwierdzenia śmierci mózgu.

Mózg wytwarza fale mózgowe, które są rejestrowane za pomocą aparatu do badań EEG. Elektrody w czasie badania są umieszczane pod czepkiem, na owłosionej skórze głowy pacjenta, w stałym układzie systemem 10-20. 

Kiedy wykonuje się badanie EEG?

EEG zlecane jest najczęściej w przypadku:

• zaburzeń i utraty świadomości,
• omdleń,
• bólów i zawrotów głowy,
• podejrzenia padaczki,
• zaburzeń snu,
• zaburzeń koncentracji uwagi,
• zaburzeń pamięci,
• po udarze mózgu,
• po urazach czaszkowo-mózgowych.

Jak wygląda badanie EEG

Rutynowe badanie wykonywane jest zwykle w pozycji leżącej pacjenta, z wałkiem umieszczonym pod głową. Elektrody umieszczone są na głowie pacjenta, pod czepkiem. Chodzi o to, aby elektrody, które są pokryte żelem w celu lepszego przewodzenia, nie dotykały podłoża. Badanie jest wykonywane w czuwaniu, ale a zamkniętymi oczami. Czas trwania badania to około 30 minut.

W czasie tego badania wykonuje się rutynowo dwa rodzaje aktywacji zmian w zapisie.

Pierwsza to hiperwentylacja (Hw). Polega ona na kilkuminutowym, głębokim oddychaniu pacjenta i ocenie, czy zapis nie uległ zmianie.

Druga aktywacja zmian zapisu to próba stroboskopowa(Sb), czyli używanie błysków świetlnych, wysyłanych z różną częstotliwością przez lampę stroboskopową, umieszczoną tak, by docierały do zamkniętych oczu pacjenta.

Kolejny, stały element rutynowego badania EEG, to otwarcie i ponowne zamknięcie oczu (zwane reakcją zatrzymania – Rz). W czasie tej próby fizjologicznie dochodzi do zmiany fal emitowanych przez mózg, a konkretnie zanika, czyli ulega zatrzymaniu, czynność alfa.

Jak przygotować się do badania?

Przygotowanie do badania nie jest skomplikowane.

Dzień przed badaniem, dla poprawy jakości zapisu, należy umyć głowę zwykłym szamponem, nie używać odżywki, lakieru, a także innych preparatów do włosów, gdyż jak wspomniałam wyżej, na skórze głowy, między włosami, będą umieszczone elektrody.

W dniu badania należy normalnie się odżywiać i normalnie spożyć leki, które stosuje się codziennie i przewlekle. Przed rutynowym badaniem EEG należy się wyspać.

Jakie informacje są potrzebne lekarzowi do właściwej oceny i interpretacji zapisu?

Jeżeli wykonujemy badanie na zlecenie swojego lekarza, to w skierowaniu powinno się zawierać:

• rozpoznanie choroby lub podejrzenie schorzenia, w związku z którymi robimy badanie, czyli w jakim celu badanie jest zlecone,
• bardzo ważne są informacje o zażywanych lekach, gdyż niektóre wpływają na zapis.
• informacja, czy było wcześniej wykonywane badanie EEG, z jakiego powodu i jaki był wynik badania.

Jeżeli wykonujecie badanie komercyjnie, bez skierowania, a nie będziecie mieć kontaktu osobistego z lekarzem opisującym badanie, konieczne są te same informacje, jak wyżej. Trzeba podać dane osobie wykonującej badanie, żeby mogła umieścić je na skierowaniu wewnętrznym pracowni, tak aby lekarz opisujący miał te informacje.

– jeżeli wykonujecie badanie w pracowni, w której lekarz w waszej obecności opisuje badanie, z pewnością sam dopyta o niezbędne do prawidłowej oceny informacje.

Jak wygląda prawidłowy zapis EEG?

Powyżej fragment prawidłowego zapisu EEG.

Dominująca jest regularna czynność fal alfa, o częstotliwości 9-12 cykli na sekundę i amplitudzie 30-40 mikrovolt.

W prawidłowym zapisie czynność alfa stanowi podstawę czynności bioelektrycznej mózgu. Pojawia się zaraz po zamknięciu oczu. Oznacza to, że za każdym razem, gdy je zamykamy, nasz mózg pracuje na tej częstotliwości. W tym stanie znajdujemy się także zawsze na krótko przed zaśnięciem i zaraz po przebudzeniu.

Ten fragment zapisu powyżej obrazuje prawidłową reakcję zatrzymania, czyli reakcję na otwarcie i ponowne zamknięcie oczu. Fale alfa zniknęły po otwarciu oczu i pojawiają się ponownie, w końcowym fragmencie zapisu, po ponownym zamknięciu oczu.

Jakie jeszcze fale mózgowe rejestrujemy w badaniu EEG u osoby zdrowej?

Są to fale:

• beta 1 są to fale szybkie, o częstotliwości 13-18 cykli na sekundę. To najczęstszy stan naszego umysłu. Wiąże się ze stanem czuwania, myślenia i koncentracji, orientacji zewnętrznej, skupiania uwagi, rozwiązywania problemów. Jest to najlepsza czynność dla zadań umysłowych, poprawia przebieg procesów poznawczych, wpływa na tempo pracy i precyzję wykonania. Bywa też rejestrowana jako czynność polekowa, czyli po stosowanych lekach.
• beta 2 są to również fale szybkie, o częstotliwości 19-30 cykli na sekundę. Towarzyszą one    intensywnej pracy umysłowej. Jest to jednak częstotliwość stresogenna i powoduje uczucie niepokoju. Związana jest ze stanem wysokiego pobudzenia nerwowego, zwiększonym napięciem emocjonalnym. Zbyt długie pozostawanie w takim stanie powoduje wysokie zużycie energii, czyli obciąża organizm. Jest przyczyną stresu.
• theta to fale wolne, o częstotliwości 4-7 cykli na sekundę. Jej częstotliwość wzrasta podczas zasypiania, zmęczenia, senności, wizualizacji, myślenia, występuje również podczas głębokiej medytacji.
• delta, to najwolniejsze z fal mózgowych, o częstotliwości do 3 cykli na sekundę u zdrowej, dorosłej osoby. Występują tylko we śnie.

Średnio, u kilkunastu procent badanych, zdrowych osób, mogą występować zapisy nieprawidłowe (według różnych autorów od kilku, do kilkudziesięciu procent).

Czasem zupełnie zdrowi, młodzi ludzie, wykonują badanie EEG, które jest im potrzebne np. do uprawiania jakiejś dyscypliny sportowej.

W zapisie stwierdzamy zmiany, nawet napadowe. I co wtedy?

Niezmiernie istotne jest wtedy dokładne zebranie wywiadu. Zdarza się, że pewne sytuacje umykają uwadze pacjenta. Jeżeli dopytamy badanego, czy na przykład, zdarzało się, że czasem się zamyśla i na chwilę tracił kontakt z otoczeniem i otoczenie zwracało mu na to uwagę, to w powiązaniu z wynikiem EEG, może się to okazać napadem padaczki.

Gdy zbierając wywiad dowiadujemy się, że pacjent nie ma żadnych objawów, które wiązałby się z nieprawidłowym zapisem, to zapisu się nie leczy.

Jeżeli EEG było wykonywane wcześniej, to konieczne jest porównanie wyników. Najczęściej jednak jest to pierwszy zapis EEG.

Zawsze zalecam w takiej sytuacji kontrolę zapisu po pól roku lub roku, w zależności od pacjenta.

Sam wynik badania EEG, nawet z dużymi zmianami zapisu, bez klinicznych powodów i objawów, wymaga kontroli, ale nie wymaga leczenia.

Jeżeli zmiany EEG są ewidentne, to zalecam również wykonane badania obrazowego, czyli tomografii, lub rezonansu magnetycznego głowy, aby wykluczyć objawowy charakter zmian zapisu.

To tyle o badaniu EEG, zapisie prawidłowym u osób zdrowych.

Jakie mogą być zmiany w zapisie i więcej na ten temat, w jednym z kolejnych artykułów.

Czekam jak zwykle na Wasze opinie i komentarze 🙂