OSTEOPOROZA – „ZŁODZIEJ KOŚCI”

Problem dotyczy każdego z nas. Rozwija się podstępnie, a ryzyko wystąpienia narasta wraz z wiekiem. Czym jest osteoporoza? To zredukowanie masy kostnej w odniesieniu do normy dla wieku, rasy, płci. Cechuje się ona rozrzedzeniem tkanki kostnej (zrzeszotnieniem). Jej łagodniejsza postać to osteopenia. Kość, w wyniku rozrzedzenia struktury, staje się osłabiona i podatna na złamania.

Osteoporoza, zwana złodziejem kości, przez wiele lat nie daje symptomów, okrada szkielet kostny i zmniejsza jego wytrzymałość, aż do momentu, gdy pojawią się pierwsze objawy – najczęściej złamania. Na początku jest to ostry ból w miejscu złamania, często bez uchwytnej przyczyny, czyli upadku, urazu. Gdy dotyczy kręgu, chory jest w stanie dokładnie wskazać miejsce bólu. Właśnie tacy pacjenci trafiają na oddziały neurologii.

Mężczyźni są mniej narażeni na osteoporozę, gdyż u nich ubytek masy kostnej przebiega wolniej. Choroba ta występuje 2 razy częściej u kobiet. U nich, w okresie menopauzalnym, dochodzi do spadku poziomu estrogenów, co przyśpiesza ubytek masy kostnej- nawet o 30%. Przy takim ubytku, nawet złe ustawienie nogi (na przykład podczas wstawania z łóżka) może być powodem złamania szyjki kości udowej. Częstym powodem złamań są upadki. Złamanie kości udowej może być objawowe, czyli być skutkiem schorzeń ogólnoustrojowych, między innymi chorób nowotworowych.

Co zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy?

• wiek powyżej 60 roku życia,
• nikotynizm,
• alkohol,
• brak lub mała aktywność ruchowa,
• niedobór witaminy D,
• mała ekspozycja na słońce.

A co to jest osteoporoza wtórna?

Ten rodzaj osteoporozy występuje u pacjentów, stosujących długo i przewlekle leki, związane z innymi chorobami, takimi jak na przykład:

• cukrzyca,
• padaczka.
• nadczynność tarczycy,
• choroba reumatyczna.

Które leki zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy?

Są to:

• niektóre leki przeciwpadaczkowe (zwłaszcza fenytoina, obecnie już rzadko stosowana)
• glikokortykosterydy,
• heparyna.

Zapobieganie osteoporozie

Wiele czynników ma wpływ na jej rozwój, więc co robić, aby jej zapobiegać?

• Aktywność ruchowa – na pierwszym miejscu!!!
• nasłonecznienie, czyli przebywanie na świeżym powietrzu,
• właściwa dieta,
• kontrola poziomu i suplementacja przy niskich wartościach:wapnia, fosforu, witaminy D, magnezu.
• zaprzestanie palenia i picia alkoholu,
• zapobieganie upadkom.

Rozpoznanie osteoporozy

Często pierwszym objawem, a właściwie już konsekwencją, jest złamanie kości. Badaniem, które powinno się wykonywać u każdego po 40. roku życia (jeśli w rodzinie była osteoporoza) jest densytometria kości. To rodzaj badania radiologicznego, które pomaga określić gęstość kości i ocenić ryzyko złamania. Profilaktycznie, powinno być wykonane u kobiet około 50. roku życia, a u mężczyzn, około 60. roku życia. W zależności od wyniku zaleca się dalsze postępowanie.

Wskazaniem do wykonania badania są też:

• niska masa ciała,
• złamania w przeszłości,
• brak aktywności fizycznej,
• niski poziom witaminy D i wapnia,
• wczesna menopauza.

Innym, pośrednim badaniem, wykazującym istnienie osteoporozy, jest badanie radiologiczne, wykonywane jednak z innej przyczyny niż osteoporoza.

I tyle na temat samej osteoporozy, problemu, która dotyka z wiekiem każdego. Należy jednak pamiętać, że sami jesteśmy w stanie ją opóźnić i zapobiec jej rozwojowi. Pamiętajcie, osteoporoza nie boli, dopóki nie dojdzie do złamania. Wtedy jest już jednak za późno…

Dlatego gorąco polecam, abyście czas świąteczny i tych kilka dni wolnych wykorzystali nawet na drobną aktywność ruchową. Pamiętajcie, że zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć!