Przewlekłe bóle kręgosłupa. Jak sobie z nimi radzić?

Przewlekłe bóle kręgosłupa to dolegliwość występująca dosyć często. Dotyczy ona bardzo dużej liczby kobiet i mężczyzn, i niekoniecznie zależna jest od wieku. Występuje również u osób młodych, a jej początek często bywa nagły. Z reguły powodem nagłego bólu jest dyskopatia. Ból pojawia się nagle po wykonaniu jakiegoś ruchu, np. schylania, podnoszenia, skrętu tułowia. Czasem pacjent pozostaje w pozycji pochylonej, bo ból jest tak silny, że nie jest w stanie się wyprostować. Ból może być miejscowy lub promieniować do kończyny. W leczeniu stosuje się leki przeciwbólowe oraz niesterydowe leki przeciwzapalne (nlpz), które przynoszą ulgę.

Jeżeli bóle nie mijają, pacjent powinien zgłosić się do specjalisty. Lekarz zleci dodatkowe badania, których wybór jest uzależniony od wyniku badania neurologicznego i stanu pacjenta. Może to być zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Ten ostatni jest niezbędny, jeżeli bierzemy pod uwagę leczenie operacyjne.

W okresie ostrego bólu, utrudniającego poruszanie się, pacjenci przyjmowani są do szpitala, gdzie stosuje się leczenie kompleksowe. W jego skład wchodzą: ograniczenie ruchów (pacjent leży i przybiera pozycję, w której ból jest najmniejszy), farmakoterapia (leki przeciwbólowe, rozluźniające, przeciwzapalne) i rehabilitacja, dostosowana każdorazowo indywidualnie do pacjenta.

Dobre efekty przynosi już samo ułożenie pacjenta w pozycji odbarczającej (omówiona niżej) kręgosłup lędźwiowy. W nasilonych i trudno ustępujących bólach, bardzo dobre rezultaty uzyskuje się po krótkotrwałej sterydoterapii.

W jakiej sytuacji rozważa się zabieg?

Są dwie możliwości:

1. decyzję może podjąć sam pacjent, jeżeli zespół bólowy trwa długo i jest na tyle silny, że dalsza normalna egzystencja jest utrudniona, a leczenie zachowawcze nie przynosi efektów. Zmiany stwierdzone w badaniach obrazowych kręgosłupa kwalifikują się do zabiegu.
2. na pilny zabieg kieruje neurolog po zbadaniu pacjenta, kiedy stwierdza niepokojące objawy, mogące doprowadzić do trwałych dysfunkcji.

Jeżeli ostre bóle mijają, dolegliwości przechodzą w stan przewlekły, z okresami remisji i zaostrzeń.

Najczęstsze przyczyny (bo o nich dzisiaj mowa) bólu przewlekłego, to wspomniana:

– dyskopatia,

– skrzywienia kręgosłupa,

– zmiany zwyrodnieniowe.

U osób starszych możemy też wymienić osteoporozę, czasem ze złamaniami kręgów. Są też rzadsze przyczyny, ale dziś skupiamy się na tych najczęstszych.

Zmiany zwyrodnieniowe, zwłaszcza dyskopatie, występują głównie w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa (te odcinki kręgosłupa mają największy zakres ruchów). Dyskopatia rzadko występuje w odcinku piersiowym.

Bóle są przewlekłe, maja charakter zmienny, mogą promieniować do kończyny górnej (zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa), a tor promieniowania zależy od tego, który korzonek jest podrażniony.

W dyskopatii lędźwiowej ból promieniuje do kończyny dolnej, a tor promieniowania zależy od uszkodzonego korzonka nerwowego. Są też okresy remisji i nawrotów.

Rehabilitacja w fazie przewlekłego bólu ma bardzo duże znaczenie. Rehabilitanci, w miarę poprawy stanu chorego, dobierają zestaw zabiegów, instruując równocześnie pacjenta, jakie ćwiczenia powinien on wykonywać sam w domu. Od tego w dużej mierze zależy efekt leczenia. Błędem jest ograniczenie aktywności, długie leżenie w łóżku (bo boli) i brak ćwiczeń, dostosowanych do możliwości.

W okresach remisji można nie stosować leków, natomiast skupić się na aktywności fizycznej: spacerach, pływaniu, wykonywaniu zalecanych ćwiczeń. Pacjenci często kierowani są do oddziałów rehabilitacji neurologicznej, do sanatoriów lub na zabiegi ambulatoryjne. Tam, pod kierunkiem lekarzy specjalizujących się w rehabilitacji neurologicznej i rehabilitantów, pacjent ma dobrany zestaw zabiegów, które powinny być co jakiś czas powtarzane. Niestety kolejki na ten typ leczenia są duże i czas oczekiwana jest długi (oczywiście można pojechać na własny koszt, wtedy termin leczenia jest szybszy).

W bólu przewlekłym dobre efekty przynosi akupunktura i akupresura. Leczeniem tego typu bólu zajmują się też poradnie leczenia bólu i poradnie rehabilitacyjne.         

Jak można pomóc sobie samemu?

W zespołach bólowych odcinka lędźwiowego ważne jest, aby:

1. nauczyć się odpowiednio wykonywać codzienne czynności, starając się robić je z oszczędzaniem ruchu w danym odcinku kręgosłupa, czyli np. schylać się uginając kolana, a nie pochylając się.
2. przykładowo robiąc zakupy, ciężar warto rozłożyć równomiernie na 2 ręce i nie przekraczać 5 kg wagi noszonych rzeczy (zapobiega to skrzywieniu kręgosłupa).
3. ważny jest dobór odpowiedniego materaca w łóżku. Warto spać raczej na twardym podłożu, a przy bólach kręgosłupa szyjnego stosować odpowiednio wyprofilowane poduszki.
4. przez 1-2 godziny dziennie warto leżeć w pozycji odbarczającej. W tej pozycji pacjent leży na plecach, a nogi ma ułożone na piłce, taborecie lub większym pudle w taki sposób, aby między tułowiem i udami był kąt prosty, a między udami i podudziami również kąt prosty.
5. jeżeli zmiany w kręgosłupie są znaczące i występują duże dolegliwości, to można zakładać gorset lub kołnierz szyjny. Nie należy go jednak nosić dłużej niż 2-3 godziny dziennie.
6. niezmiernie ważnym elementem jest prawidłowa waga. Każdy zbędny kilogram obciąża układ kostno-stawowy i przyczynia się do bólu. (wzrost w cm –100 = prawidłowa waga w kg). Należy więc zadbać o prawidłowe odżywianie.
7. powodów zespołu bólowego może być kilka, dlatego warto wykonać badanie gęstości kości – densytometrię, gdyż osteoporoza może być przyczyną nie tylko bólu, ale też następowych złamań. A to bardzo komplikuje leczenie i pogarsza rokowanie.

To są moje rady na przewlekłe bóle kręgosłupa. Jak widzicie, bardzo dużo zależy od samego pacjenta i jego zaangażowania we własne zdrowie 🙂

Jeżeli temat Was dotyczy i macie jakieś swoje sprawdzone sposoby, podzielcie się nimi w komentarzu. Może w ten sposób komuś pomożecie! Niestety nie ma jednej skutecznej metody pomocy, dlatego wszystkie porady i komentarze będą bardzo cenne 🙂