To dość wstydliwy problem, uznawany za nieelegancki i nieestetyczny.
Ziewanie to odruch polegający na konieczności wykonania głębokiego wdechu i wydechu.
Ziewanie ma ścisły związek z mózgiem. Pisał o tym już Hipokrates.
Co to jest ziewanie i dlaczego występuje?
Występuje u każdego, ale z różną częstotliwością i z różnych powodów.
Napad ziewania pojawiać się może wieczorem, gdy zapada zmrok i zaczyna wydzielać się melatonina – hormon snu – lub gdy w otoczeniu znajduje się osoba ziewająca. Dlaczego? Do końca nie zostało to wyjaśnione, ale podobnie jak śmiech, ziewanie jest zaraźliwe.
Jet to też objaw chorób ogólnoustrojowych, takich jak:
- cukrzyca,
- otyłość,
- depresja,
- nerwica,
- przewlekły stan zapalny,
- bezdech senny,
- hipersomnia.
Istnieje kilka teorii tłumaczących potrzebę ziewania, które trwa zwykle około 6 sekund.
To objaw niedotlenienia mózgu. Mózg daje znać, że potrzebuje tlenu, a głęboki wdech to nowa jego porcja. Podnosi się ciśnienie krwi, przyspiesza akcja serca, rozprężają się często mięśnie przy towarzyszącym przeciąganiu się.
To też forma schłodzenia przegrzanego mózgu (przez wdychane chłodniejsze powietrze), który jest bardzo wrażliwy na wzrost temperatury. Gdy jest zimno nie ziewamy, bo mózg nie potrzebuje schłodzenia.
W czasie ziewania stabilizuje się ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej (pomocne przy starcie i lądowaniu samolotu).
Ziewanie to też forma płynnego przejścia z fazy snu do czuwania rano (i odwrotnie w godzinach wieczornych). Ale te stany przejściowe to nie tylko sen i czuwanie, to też przechodzenie z jednej formy aktywności mózgu w drugą (koncentracja – nuda).
Jeżeli to wiemy, to łatwo sobie teraz wyjaśnić, kiedy może występować.
Pojawia się więc:
- w dusznym, przegrzanym pomieszczeniu,
- przy braku aktywności ruchowej czy umysłowej,
- przy niedoborze snu lub jego złej jakości,
- w czasie, gdy mózg nie jest zajęty żadną pracą twórczą,
- w chorobach przewlekłych wyżej wymienionych.
Siedząc wygodnie w fotelu, patrząc na programy telewizyjne jak leci, podjadając niekoniecznie zdrowe przekąski, te osoby ogarnia znużenie i ziewanie. Mózg daje znać, że wchodzi w fazę uśpienia. Warto więc wtedy albo położyć się spać, albo poruszać się, wyjść na świeże powietrze, pooddychać głęboko i czymś się zająć.
Diagnostyka.
To badania laboratoryjne:
morfologia, glukoza, profil lipidowy, kreatynina, hormony tarczycy, poziom wit. D3, B12, próby wątrobowe, mocz, a także pomiar ciśnienia tętniczego, tętna, opcjonalnie EEG (gdy podejrzewamy hipersomnię, niedotlenienie mózgu czy obturacyjny bezdech senny).
Leczenie.
Postępowanie jak zwykle dostosowywane jest indywidualnie, uzależnione od wyników wykonanych badań i współwystępowania schorzeń.
Ziewanie 8 % społeczeństwa występuje codziennie, niezależnie od pory dnia, pogody, zmęczenia czy wyspania.
