
Bezsenność (insomnia) to problem, który dotyka miliony osób. Czasem pojawia się nagle – po stresującym wydarzeniu. Innym razem trwa miesiącami i zaczyna wpływać na zdrowie, koncentrację, a nawet odporność. Zanim sięgniesz po tabletki nasenne, warto zrozumieć, dlaczego tak się dzieje..
Najczęstsza przyczyna bezsenności to:
Stres i napięcie emocjonalne.
Typowe objawy:
-trudności z zasypianiem,
-częste przebudzenia,
-gonitwa myśli przed snem.
Na drugim miejscu plasuje się:
Zbyt dużo ekranów przed snem.
Światło niebieskie z telefonu, tabletu czy telewizora hamuje wydzielanie melatoniny – hormonu snu.
Warto więc sobie pomóc:
-Unikać ekranów na 1–2 godziny przed snem,
–Wybierać książkę, relaksującą muzykę.
Kolejna przyczyna zaburzeń snu to :
Kofeina, nikotyna, alkohol
Choć alkohol może „usypiać”, niszczy jakość snu – powoduje wybudzenia i skraca fazy snu głębokiego.
Co robić?
-Unikać kofeiny po godzinie 14–16,
-Unikać papierosów, bo nikotyna pobudza układ nerwowy,
-Unikać alkoholu- zaburza strukturę snu (sen jest płytszy, przerywany).
Kolejny powód to:
Nieregularny rytm dobowy
Najczęstsze powody nieregularnego rytmu dobowego to:praca zmianowa, podróże, nieregularne godziny snu i wstawania – to wszystko rozregulowuje zegar biologiczny.
Co warto zrobić?
Zmienić nawyki, czyli:
-Wprowadzić stałe pory snu i pobudki (nawet w weekendy),
Wiek
–To kolejny czynnik wpływający na jakość snu.
U osób starszych sen staje się płytszy i krótszy. Częściej też występują:
-częste pobudki, związane np z potrzebą mikcji,
Leki i choroby
Niektóre leki mogą utrudniać zasypianie lub powodować sen przerywany. Są to np:
-leki na nadciśnienie (np. beta-blokery),
-leki przeciwdepresyjne,
-sterydy.
Również pewne choroby somatyczne mogą zaburzać sen. Są to:
-ból (np. reumatyczny, nowotworowy),
-duszność (np. astma, POChP),
-częste oddawanie moczu (np. przerost prostaty, cukrzyca)
-refluks
Zaburzenia psychiczne
To bardzo częsty powód zaburzeń snu.
Są to:
-Depresja – wybudzanie się nad ranem, sen płytki,
–Lęk uogólniony – trudności z zasypianiem, napięcie,
–Zaburzenia adaptacyjne – bezsenność związana z trudną sytuacją życiową.
Zespół niespokojnych nóg / bezdech senny
To choroby, często niezdiagnozowane, a powodują znaczne pogorszenie snu.
-Zespół niespokojnych nóg to nieprzyjemne uczucie w nogach przed snem, przymus poruszania,
–Bezdech senny to chrapanie, zatrzymania oddechu, senność w dzień.
Podsumowując, najczęstsze przyczyny bezsenności to:
- Stres, napięcie psychiczne,
- Zła higiena snu (ekrany, nieregularność),
- Stymulanty: kawa, nikotyna, alkohol,
- Zaburzenia rytmu dobowego,
- Wiek i naturalne zmiany snu,
- Leki i choroby somatyczne,
- Depresja, lęk, zaburzenia psychiczne,
- Zespoły neurologiczne (np. bezdech, RLS).