Dziś rozwinę stwierdzenie pytani Danuty dotyczące tarczycy: „Sama cierpię na niedoczynność, a wiele ludzi ma problemy zdrowotne związane z tarczycą”.
To prawda.
Problemy z tarczycą ma bardzo wiele osób. Wśród pacjentów przeważają kobiety (może dlatego, że mężczyźni rzadziej się badają i przyznają do dolegliwości?)
Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy dotyczy ok.22 % społeczeństwa.
Nie zawsze pacjent zdaje sobie sprawę, że to tarczyca może być powodem złego samopoczucia i wielu rożnych objawów somatycznych, sugerujących inne problemy zdrowotne.
Ze tego względu pacjenci szukają pomocy u neurologa, laryngologa, urologa, okulisty, kardiologa.
Tarczyca, mimo iż jest stosunkowo małym nieparzystym narządem, przypominającym swoim kształtem motyla, znajdującym się w okolicy krtani, może powodować duże spustoszenie w organizmie.
To gruczoł hormonalnie czynny, wydzielający dwa hormony:
– trójjodotyroninę -T3.
– tyroksynę -T4.
Jej działanie jest ściśle związane z przysadką mózgową, która wydziela TSH, hormontyreotropowy, stymulujący wydzielanie hormonów przez tarczycę.
To tzw. sprzężenie zwrotnie.
Polega ono na tym, że przy wysokim TSH spada wydzielane hormonów tarczycy- skutkujące jej niedoczynnością a przy zbyt małej produkcji TSH pojawia się nadczynność tarczycy, czyli nadprodukcja hormonów tarczycy.
Niedoczynność tarczycy
To bardzo częsty problem stwierdzany u pacjentów. Niedobór hormonów tarczycy może być
pierwotny lub wtórny.
Pierwotny,to zmiany dotyczące samej tarczycy.
Wtórny, to konsekwencja sprzężenia zwrotnego z przysadką i nadmiernym wydzielaniem TSH.
Przyczynami niedoczynności tarczycy (hipotyreoza), spowodowanej niedoborem tyroksyny, są:
– brak jodu,
– uszkodzenie tarczycy-np. choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy),
– operacje tarczycy,
– leczenie jodem promieniotwórczym,
– zapalenie tarczycy,
– niektóre leki (np. przeciwpadaczkowe, sole litu, amiodaron),
– brachyterapia guzów ok okolicy szyi,
– guzy przysadki mózgowej,
– choroby układowe,
– wady wrodzone.
Objawy niedoczynności tarczycy
Choroba zwykle zaczyna się skąpo objawowo, w czasie kilku lat przechodzi w formę jawną klinicznie, czyli manifestująca się objawami.
Są to:
– pogorszenie funkcji intelektualnych,
– spowolnienie,
– przewlekłe zmęczenie,
– apatia,
– zwiększenie ryzyka miażdżycy chorób sercowo naczyniowych,
– zła tolerancja zimna,
– zaburzony rozwój intelektualny u dzieci,
– łamliwe włosy,
– sucha skóra,
– zaparcia,
– zaburzenia miesiączkowania,
– obrzęki,
– bradykardia,
– spadek ciśnienia tętniczego krwi,
– opóźnione dojrzewanie płciowe u dzieci.
Jak widać objawów jest bardzo wiele, z różnych narządów a dzieje się tak dlatego, że receptory tarczycowe są wszędzie.
Nadczynność tarczycy
To stan odwrotny do niedoczynności.
Nadczynność tarczycy (hipertyreoza), spowodowana jest zwiększonym poziomem hormonów tarczycy w krwi.
Przyczyny nadczynności tarczycy to:
– współistniejące choroby autoimmunologiczne (alergie, rzs),
– silny stres,
– infekcje wirusowe czy bakteryjne,
– palenie tytoniu.
– wole guzkowe tarczycy,
– nadmiernego spożycie jodu,
– nieprawidłowe stosowanie leków w niedoczynności tarczycy.
Objawy nadczynności tarczycy to:
– podenerwowanie,
– spadek masy ciała,
– zaburzenia snu,
– drażliwość,
– uczucie gorąca,
– tachycardia i zaburzenia rytmu serca- np. skurcze dodatkowe,
– chrypka, suchy kaszel,
– zaburzenia widzenia,
– skoki ciśnienia krwi,
– drżenie dłoni,
– biegunki,
– częstomocz,
– chudnięcie.
W zależności od przyczyny nadczynności pojawić się mogą dodatkowe objawy:
– wytrzeszcz oczu – oftalmopatia tarczycowa i wole tarczycy, w przebiegu choroby Graves Basedowa (struma toxica).
Dochodzi do niej w wyniku zaburzeń mechanizmu układu odpornościowego. Istotną rolę odgrywa predyspozycja genetyczna.
W skrajnych, nieleczonych przypadkach chorób tarczycy, może dojść do przełomu tarczycowego,często będącego zagrożeniem życia.
Diagnostyka
Podstawowe badania diagnostyczne to:
– TSH, T3, T4 w surowicy krwi.
Przy nieprawidłowych wartościach konieczna jest konsultacja i dalsza diagnostyka pod kierunkiem endokrynologa.
Inne badania diagnostyczne tarczycy to:
– USG tarczycy,
– biopsja tarczycy,
– badanie przeciwciał przeciw peroksydazie tarczycowej (Anty PTO),
– przeciw tyreoglobulinie (Anty TG),
– przeciwciała p/receptorowi hormonu tyreotropowego (TRAB).
– mogą okazać się konieczne badania obrazowe mózgowia w celu wykrycia np. gruczolaka przysadki.
Leczenie
Zarówno nadczynność jak i niedoczynność tarczycy leczy się farmakologicznie.Dawki leków dobiera się w zależności od poziomu hormonów i objawów klinicznych, kontrolując co miesiąc ich poziom oraz przy każdej zmianie dawki, do czasu uzyskania stabilizacji choroby.
Ponieważ choroby tarczycy często powodują nerwowość, zaburzenia snu, stany lekowe, drżenia rąk, zaburzenia koncentracji i pamięci, dlatego niejednokrotnie pacjenci zwracają się z tym do neurologa.
Jak możemy sami zadbać o tarczycę?
W przypadku niedoczynności niezwykle ważna i zalecane jest właściwa dieta pokarmów bogatych w jod, żelazo i cynk, witamina Doraz zalecane są pobyty nad morzem.
Dobowe zapotrzebowane na jod osoby dorosłej wynosi ok.160 ug.
Warto sięgnąć po ryby (dorsz, makrela, tuńczyk), płatki owsiane, wodę mineralizowaną.
Żelazo, niezbędne do prawidłowej syntezy hormonów tarczycy, uzupełnimy jedząc zielone warzywa, żółtka jajek, suszone owoce i warzywa, ryby, mięso.
Cynk, będący składnikiem białek receptorowych T3 znajduje się w nasionach dyni, słonecznika, w warzywach strączkowych, w grzybach.
Witamina D, która również niezbędna jest do produkcji hormonów tarczycy i zaobserwowano jej niedobór u pacjentów z niedoczynnością tarczycy. Warto więc przebywać codziennie ok. godziny na słońcu (zwłaszcza latem), odsłonić nogi, ręce, co naturalnie podnosi poziom tej witaminy, lub stosować suplementację w postaci tabletek, czy kropli.
Najlepszy sposobem jest wcześniejsze oznaczenie poziomu witaminy w surowicy krwi.
W nadczynności tarczycy dieta powinna być racjonalna, urozmaicona, lekkostrawna.
Ponieważ przemiana materii ulega przyspieszeniu (stąd chudniecie), może dojść do niedoborów składników odżywczych.
Warto sięgać po owoce i warzywa bogate w witaminy i antyoksydanty.
Nadmiar jodu w pożywieniu czy wodzie zmineralizowanej może szkodzić.
Szkodzić może też nadmiar kawy.
Przy nadczynności występującej częściej u kobiet (ok 1-2 %) w przypadkach nieleczonych, częściej występuje osteoporoza.
Warto więc zadbać o właściwy poziom wapnia i witaminy D.
Podsumowując, tarczyca to motyl wielu możliwości.
Trzeba więc pamiętać, aby mając różne objawy, takie jak wyżej wymienione, zawsze mieć na uwadze choroby tarczycy, która, jak widać, wpływa na cały organizm.
1 komentarz “TARCZYCA – GLANDULA THYROIDEA”
Bardzo ciekawe. dziękuję