SKURCZE I DRŻENIE MIĘŚNI

Chyba każdy kiedyś doświadczył skurczu lub drżenia mięśni. Czasem jest to lekko, chwilowo drgająca powieka, co spowodowane jest skurczem mięśni powiek, czasem bolesny, krótkotrwały skurcz mięśnia w kończynie.

Jedną z postaci drżeń i skurczu mięśni są tiki (mruganie, ruchy głową czy kończynami).

Występują głównie u dzieci, częściej u chłopców i zwykle zanikają z wiekiem.

Chorobą, w której skurcze mięśni występują jako jeden z elementów zespołu objawów, jest choroba tików, czyli zespół Gilles de Tourettea.

Bardzo ważne jest, aby odróżnić drobne, łagodne drżenie mięśnia od fascykulacji, czylidrżenia pęczkowego, określanej jako uczucie chodzenia „robaczków” pod skórą, które występuje np. w SLA (sclerosis lateralis amyotrophica), czyli rdzeniowym zaniku mięśni.

Powtarzające się drżenia, np. dłoni, mogą być spowodowane chorobami tarczycy lub występować w chorobie Parkinsona czy w drżeniu samoistnym.

Charakterystyczny skurcz mięśni dłoni to z kolei może być objaw tężyczki.

Pamiętać należy też o innych powodach skurczu, ponieważ skurcze mięśni nóg mogą być spowodowane niewydolnością żylną (chromanie przestankowe) doprowadzającą do zaburzeń ukrwienia.

Drżenie mięśni i skurcze mogą więc sugerować rozpoczynający się proces chorobowy układu nerwowego. Warto więc skonsultować się z lekarzem.

Łagodne drżenie i skurcze określonej grupy mięśni mogą występować: 

– po dużym wysiłku fizycznym, 

– w zimnym pomieszczeniu,

– mogą być nasilone przez stres,

– po lekach, zwłaszcza psychoaktywujących, 

– po zatruciu środkami chemicznymi (pestycydy),

– w niedoborze elektrolitów (magnez, potas, wapń),

– w niedoborach witamin z grupy B,

– przy nadużywaniu kawy, napojów energetyzujących, alkoholu,

– w otyłości.

Bolesne skurcze mięśni

Pojawiają się nagle, choć trwają zwykle krótko- kilka minut potrafią być bardzo bolesne. Mogą dotyczyć różnych grup mięśniowych. 

To najczęstsza dolegliwość u sportowców. To też bardzo często zgłaszany problem przez pacjentów, utrudniający im odpoczynek i regenerację. Skurcz występuje bowiem często w nocy, jest bolesny i trwa do kilku minut. Ma tendencję do nawracania. 

Co jest tego przyczyną? Powodów może być wiele, np.

– zbyt duży wysiłek fizyczny (przetrenowanie),

– zła dieta eliminująca niektóre składniki,

– niektóre leki, np. moczopędne,

– środki antykoncepcyjne,

– chodzenie w butach na wysokim obcasie,

– uprawiania aktywnie sportu – pływanie, bieganie,

– odwodnienie organizmu,

– niedobory elektrolitowe,

– cukrzyca i nadciśnienie,

– stres,

– ciąża,

– nadużywanie kawy.

Magnez, zwany pierwiastkiem życia a dokładnie jego niedobór, bywa powodem bolesnych skurczów. 

Bierze on udział w wielu procesach enzymatycznych. Wchłania się w jelicie cienkim. Wpływa na stan pobudliwości nerwowo mięśniowej i pracę mięśnia sercowego. Jego niedobór spowodowany jest spożywaniem dużej ilości kawy, złą, wysoko przetworzonym pożywieniem, zmniejszającym wchłanianie magnezu, stresem.

Bolesne skurcze to też konsekwencja przewlekłego wysiłku zarówno fizycznego jak i umysłowego.

Mechanizm powstawania skurczów

Jest kilka teorii tłumaczących występowanie tej nadmiernej aktywności nerwowo-mięśniowej.

Są teorie, tłumaczące, że powodem są nieprawidłowo przebiegające impulsy nerwowe co spowodowane jest zbyt długim przebywaniem w jednej pozycji, kiedy dochodzi do ucisku i deregulacji bodźców hamujących i pobudzających.

Druga teoria mówi, że powodem jest zaburzone przewodnictwo nerwowo mięśniowe spowodowane brakiem elektrolitów, witamin, właściwego nawodnienia.

Występowanie skurczów najczęściej wiąże się z niedoborem magnezu. 

I słuszne, bowiem bierze on udział w przewodzeniu nerwowo- mięśniowym.

Leczenie

Podstawa, to ustalić przyczynę ich występowania, biorąc pod uwagę wyżej wymienione powody. Wtedy wyeliminowanie przyczyny (np. kawa, leki, stres itp.) spowoduje ustąpienie skurczu.

Można suplementować magnez (np. Magne B6), magnez z potasem (Aspargin), czy witaminy z grupy B. Witaminy z tej grupy znacząco zwiększają wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego (20-40%).

Nadmiar magnezu i potasu w organizmie jest szkodliwy, więc najbezpieczniej jest nie stosować ich zbyt długo (miesiące, lata) albo oznaczyć ich stężenie w surowicy krwi. 

Bolesne skurcze nocne łagodzą masaże, rozluźnienie mięśni i ograniczenie (dostosowanie do swoich możliwości) wysiłku fizycznego.

Warto pilnować, aby dostarczać organizmowi odpowiednią ilość wody mineralnej.

Zadbać o właściwą pełnowartościową dietę z warzywami i owocami.

Podsumowując: zdrowy styl życia służy zdrowiu-))