Jedna z czytelniczek mojego bloga prosiła, abym napisała coś o astmie.
Odpisałam, że tego się nie podejmuję, bo astma to nie temat dla neurologa, ale duszności jako objaw – to już tak.
Duszności kojarzą się zwykle z chorobami płuc, w tym z astmą, bo jest to jeden z głównych i bardzo dokuczliwych objawów.
Jest to bardzo częsty powód zgłaszania się pacjentów do lekarzy, również występuje z różnych powodów u pacjentów hospitalizowanych.
Ale czy występuje tylko w chorobach płuc?
Nie.
Pomyślałam, że takie omówienie problemów zdrowotnych, w tym neurologicznych, gdzie występuje duszność jako jeden z objawów, jest bardzo ciekawe.
Zacznijmy od definicji tego pojęcia.
Duszność to odczucie braku powietrza, mogąca wystąpić nagle lub w sposób narastający w spoczynku lub po niewielkim wysiłku.
Kiedy więc mogą być duszności nie związane przyczynowo z chorobami płuc?
-Alergia.
Przyczyną jest nadwrażliwość na pewne czynniki (pyłki, sierść psa i kota, kurz, białko pokarmowe i wiele innych) co często powoduje skurcz (spazm) oskrzeli wywołując nagłą duszność.
Oddech staje się niewydolny, płytki, często dołącza się kaszel.
Pomocne bywają doraźnie stosowane skraje inhalatorów np. Berotec, wdychany działa szybko i duszność mija.
Ale duszność to objaw a przyczyna to alergia i ta wymaga leczenia.
-Zmiany okolicy noso-gardzieli – ciało obce, zwężające drogi oddechowe,
-Porażenie przepony-o tym poniżej,
-Duszność powysiłkowa, nawet po niewielkim wysiłku. Występuje często u osób z otyłością, mało aktywnych, czy z niewydolnością krążenia.
-Niedokrwistość,
-Objaw uboczny stosowanych leków-jako reakcja uczuleniowa na jakiś jego składnik,
-Niewydolność krążenia,
-Wady serca,
-Nadciśnienie tętnicze,
-Choroba wieńcowa,
-Zmniejszenie pojemności płuc spowodowane uciskiem z zewnątrz (np. guz, krwiak, odma),
-Infekcja wirusowa np. Covid 19.
To najczęstsze przyczyny ogólnoustrojowe.
Szczególnie niebezpieczna dla zdrowia a nawet życia jest duszność występująca z sinicą.
Objawy duszności to:
-przyspieszony oddech,
-uruchomienie skrzydełek nosa,
-świst towarzyszący oddychaniu,
-przybieranie pozycji pionowej.
A w neurologii?
Bardzo poważne zaburzenia oddechowe typu ośrodkowego, czyli spowodowane uszkodzeniem pnia mózgu występować mogą w jednostkach chorobowych w których dochodzi do obrzęku mózgu.
Mogą to być:
-Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych,
-Krwotok śródmózgowy,
-Guz mózgu.
Inne przyczyn duszności to:
-Zatrucie tlenkiem węgla,
-Zatrucie lekami nasennymi,
-Nerwica i duszności psychogenne- pojawiają się pod wpływem silnego stresu, w nerwicy lękowej.
Kolejna grupa schorzeń neurologicznych to:
– SLA (sclerosis laterlis amyotrophica) – stwardnienie boczne zanikowe, duszność występuje w zaawansowanej postaci, kiedy dochodzi do niewydolności mięśni oddechowych i pacjent wymaga sztucznej wentylacji.
-Miastenia – zaburzenie przekaznictwa nerwowo-mięśniowego z charakterystyczną dla tej choroby nużliwościa mięśni (z zajęciem mięśni przepony międzyżebrowych i opuszkowych).
To powikłanie miastenii dość rzadko na szczęście występujące, bo u około100 przypadków na milion, ale warto o tym wiedzieć.
-Uraz rdzenia w wysokim odcinku szyjnym C3/C4) – dochodzi do porażenia nerwów przepony i porażenie przepony.
-Zapalenie wielonerwowe Guilland Barre– najczęściej poinfekcyjne, o charakterze wstępującym.
Jak z tego krótkiego przeglądu widać duszność towarzyszy wielu stanom chorobowym, nie związanych przyczynowo z układem oddechowym.
Leczenie tego typu objawowych duszności bywa zależne od przyczyny pierwotnej i wymaga głównie ich leczenia.
Jak postępować, gdy pojawiła się duszność?
1 – Przerwać wykonywaną czynność,
2 – Zapewnić dostęp świeżego powietrza,
3 – Przyjąć pozycję wspomagająca oddychanie- pochylenie lekko do przodu z oparciem rąk o podłoże, np. własne uda,
4 – Uspokoić siebie i oddech.
Jeżeli to nie pomaga należy wezwać pomoc.
Jak z tego krótkiego przeglądu widać duszność towarzyszy wielu stanom chorobowym, nie związanych przyczynowo z układem oddechowym.
Leczenie tego typu objawowych duszności bywa zależne od przyczyny pierwotnej i wymaga głównie ich leczenia.
Nigdy nie należy jej bagatelizować.
